انجمن مهندسی بهره وری صنعت برق ایران

یقیناً دکتر کامران رضایی نامی آشنا برای کسانی است که در مباحث تخصصی کیفیت و سیستم­های مدیریت در کشور فعالیت می­نمایند. دکتر کامران رضایی استاد دانشکده مهندسی صنایع پردیس دانشکده­های فنی دانشگاه تهران و بنیانگذار و مدیرعامل شرکت تُوف نُورد ایران (TÜV NORD Iran) می­باشد که تمامی مقاطع تحصیلی خود را در دانشگاه صنعتی وین-اتریش گذرانده و در سال 1373 با درجه دکترای مهندسی مکانیک و تخصص در زمینه مهندسی و مدیریت کیفیت در ساخت و تولید، به کشور بازگشته­اند.

• چگونه شد که مقوله کیفیت را برای شغل خودتان انتخاب کردید؟

هنگامی که وارد دوره دکترا شدم (سال 1990) مدیریت و مهندسی کیفیت در حال ترویج در صنایع متفاوت بود و من در آن مقطع زمانی و با توجه به این­که برنامه­ام بازگشت به ایران و فعالیت در دانشگاه و صنعت بود، بر آن شدم که رساله دکترای خود را در زمینه مدیریت و مهندسی کیفیت در ساخت و تولید تدوین نمایم.

در هنگام دکترا و انجام پروژه­های مرتبط در صنعت، نقش مهم تشکل­های ارزیابی انطباق در کشورهای را بیشتر مورد توجه قرار داده و جایگاه این گونه سازمان­ها را در تسهیل صنعتی شدن و همچنین تعاملات اقتصادی بین­المللی بسیار ارزشمند یافتم، لذا پس از بازگشت به ایران و زمینه­سازیی­های لازم، شرکت تُوف نُورد ایران (TÜV NORD Iran) را با حضور و همراهی هولدینگ بین­المللی TÜV NORD آلمان پایه­ریزی نمودم.

• با توجه به تلاش­های جنابعالی و سایر دستاندرکاران مباحث کیفیت و صنعت استقرار و بهره­مندی از فواید سیستم­های مدیریت کیفیت در کشور را چگونه ارزیابی می­کنید؟

در خصوص استقرار و بهره­گیری از سیستم­های مدیریت کیفیت، می­توان سازمان­ها را به دو گروه کلی تقسیم کرد: سازمان­هایی که درک صحیحی از فواید و دستاوردهای این مباحث را در ارکان و ساختارهای اجرایی خود یا به عبارتی در بطن فرآیندهای سازمان، ایجاد کرده­اند و بر اساس موازین علمی و تخصصی موجبات رشد سازمان خود را در ابعاد ملی و بین­المللی را فراهم آورده­اند و سازمان­هایی که موضوع را معادل خرید یک گواهینامه می­دانند و اخیراً این امکان برای آنها توسط عده­ای جاعل و کلاهبردار نیز فراهم گردیده است که خود معقوله­ای مفصل و قابل تامل می­باشد.

• ممکن است در این رابطه توضیح بیشتری بدهید و موضوع نحوه صدور انواع گواهینامه­ها را از طریق نهادهای گواهی­کننده برای خوانندگان شفاف فرمایید.

از سال 1374 که صدور گواهینامه­ها توسط نهادهای معتبر بین­المللی در کشور آغاز گردید، سازمان­ها بر اساس ماهیت این گونه گواهینامه­ها و اتصالات حقوقی و قراردادی که پشتوانه صدور آن­ها، دقت نظر کافی در انتخاب نهادهای گواهی­کننده داشتند و به همین دلیل در بازه زمانی 1374 تا 1389 یعنی در طی 15 سال تثبیت مبحث تخصصی تحت عنوان صدور گواهینامه برای سیستم­های مدیریت، هیچ گونه موضوعی تحت عنوان اسامی جعلی یا گواهینامه­های فاقد هر گونه هویت بین­المللی و امثالهم، مطرح نبودند.

متاسفانه این موضوع در طی 5 سال گذشته به نحو اعجاب­آوری لطمه دیده است، به گونه­ای که حتی پیامک­های عجیبی مبنی بر حراج گواهینامه در مقاطع زمانی مختلف، برای همگان ارسال می­گردد یا به نحو فضاحت­باری سمینارهایی برگزار می­شود که در آن گواهینامه­هایی که هیچ گونه ارزش و منزلتی ندارند به شرکت­کنندگان اهدا می­گردد.حتی مشاهده شده است که موسسات ثبت شرکت­ها اقدام به واسطه­گری برای دریافت گواهینامه می­نمایند و یا به مانند "پیتزا" حتی تحویل در محل گواهینامه نیز انجام می­گیرد.

تمامی موارد فضاحت­بار فوق حاکی از ان است که متاسفانه از یک طرف سازمان­ها هیچ­گونه بهایی به صحت و سلامت نحوه صدور گواهینامه و جایگاه حقوقی نهاد گواهی­کننده نمی­دهند و از سوی دیگر عدم کفایت نظارت و ردیابی نهادهای قانونی و حاکمیتی مجال لازم را به کلاهبرداران و جاعلان برای پدید آوردن این معضلات اجتماعی و اقتصادی، می­دهد.

• نقش خدمات سازمان ملی استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران و سایر نهادهای حاکمیتی را چگونه ارزیابی می کنید؟

تلاش­ها و زحمات با ارزشی از سوی دوستان و همکاران فعال در سازمان ملی استاندارد و همچنین مرکز تایید صلاحیت ایران برای سامان­دهی مباحث ارزیابی انطباق صورت گرفته است و بدیهی است که با توجه به معضلات ذکر شده در فوق، این تلاش­ها باید به گونه­ای جهت­دهی شود که اولاً همکاری گسترده سازمان­های حاکمیتی و نظارتی با نهادهای گواهی­کننده که دارای هویت قانونی و حقوقی مشخص در کشور و همچنین در سطح بین­المل می­باشند فراهم آید و ثانیاً با هر گونه جعل و تقلب در صدور گواهینامه­های ارزیابی انطباق از هر نوع برخورد قانونی و جدی بر اساس قوانین مدنی ایران صورت گیرد.

• با توجه به حضور جنابعالی در دانشگاه آیا با تشکیل دانشگاه و یا رشته خاصی برای مباحث استانداردسازی و کیفیت موافق هستید و اساساً دیدگاه شما در این مورد چیست؟

این موضوع که مباحث مدیریت و مهندسی کیفیت و یا استانداردسازی از هر قسم در دانشگاه تدریس شود و یا پروژه­های پژوهشی در ارتباط با آن ها تعریف گردد از بیست سال توسط خود بنده در دانشکده مهندسی صنایع پردیس دانشکده­های فنی دانشگاه تهران و سایر همکاران گرانقدر در دانشگاه­های دیگر ایجاد گردیده است و امروزه شاهد گسترش وسیع آن در اکثر دانشکده­های صنایع و یا سایر رشته­های مهندسی کشور هستیم. دروس متنوع که در زمینه مدیریت و مهندسی کیفیت و همچنین پایان­نامه­های کارشناسی ارشد و رساله­های دکترا در همین حوزه مبین ترویج بیش از پیش این مباحث در حوزه اموزش عالی و پژوهش­ها می­باشد.

ملاحظه می­گردد که پیشبرد مباحث فوق لزوماً بر اساس ایجاد یک دانشگاه خاص یا رشته خاص تحصیلی نمی­باشد، چرا که این مباحث به صورت عام تعریف شده­اند و بر اساس رویکردهای متفاوت و کاربردها، به صورت خاص مورد توجه قرار گرفته و کاربری ویژه خواهند یافت. به طور مثال مباحث مدیریت کیفیت در رشته معماری با رویکردهای مرتبط با آن رشته عجین می­گردد و در عین حال همین مباحث در رشته مهندسی برق موضوعیت پیدا می­کند.

1. چه انتظاری از مجله کیفیت و بهره وری دارید؟

انتظار از مجله کیفیت و بهره­وری و مجلات نظیر آن که دارای هویت و قدمت معین در اطلاع­رسانی در این گونه مباحث دارند این است که متناسب با چالش­های روز و آن­چه که رسالت اطلاع­رسانی­های تخصصی ایجاب می­نماید عمل نمایند. یقین دارم که دستاندرکاران پدیدآوری این مجله برنامه­های مشخصی را برای به روز بودن اطلاعات حتی اگر مطرح نمودن دغدغه­های تخصصی باشد، تهیه و ظرفیت­سازی لازم برای تحقق این برنامه­ها را به کمک صاحب­نظران انجام خواهند داد.

• وضعیت کیفیت در آینده کشور را بیان کنید؟

نظر به ضرورت تعامل اقتصادی و اجتماعی ایران با جامعه جهانی، پایداری سطح کیفیت محصولات و همچنین وفادار ماندن به سطح کیفیت در پروژه­ها و فرایندهای کسب و کار شرط لازم برای همکاری­های بین­المللی بالاخص با کشورهای توسعه یافته می­باشد. سیاست­های توسعه­ای کشور قطعاً در مسیر شکوفایی صنعت و ایجاد مشارکت­ها با صاحبان تکنولوژی در سطح بین­الملل می­باشد و یقیناً همه این مهم در گرو بهره­گیری از سیستم­ها و فنون کیفیت در بنگاه­های اقتصادی کشور می­باشد.

• به عنوان یک صاحب­نظر و فعال اقتصادی چه توصیه­ای برای سازمان­ها و صاحبان پروژه دارید؟

توصیه اکید اینجانب ایجاد آگاهی در سازمان­ها و پروژه­ها نسبت به اهمیت وفادار ماندن به سطح کیفیت طرح­ریزی شده برای محصول / فرایند / پروژه می­باشد. این مهم به کمک استقرار سیستم­های مدیریت کیفیت و بهره­گیری از فنون مهندسی کیفیت در سازمان­ها و پروژه­ها قابل تحقق است. از سوی دیگر لازم است سازمان­ها نسبت به هویت تامین­کنندگان انواع خدمات آموزشی، مشاوره­های سیستمی و صدور گواهینامه­های مرتبط اطمینان حاصل نمایند تا بدین­ترتیب گرفتار معضلات که پیش­تر از این اشاره گردید نشوند.

• یک جمله راجع به شما و کیفیت

ایجاد درک صحیح و عمیقی از مفاهیم مرتبط با کیفیت در دانشگاه و صنعت بر اساس استاتداردهای بین­المللی